zondag 10 november 2013

Speldjes en insignes

Cowboytje spelen

Een vriendje, Eddy van de Herk, woonde dicht bij de Docfalaan, dat was aan de rand van het bos. Een groepje rondom hem speelde op het schoolplein cowboytje. Soms gingen ze met zijn allen met hem mee naar huis om in het bos cowboytje te gaan spelen. Maar ik werd nooit gevraagd. Toen bedacht ik clubinsignes te maken: speldjes. Van karton knipte ik rondjes, zette er de tekst Cowboyclub op en maakte er aan de achterkant een speld aan vast. Ik deelde dan die speldjes uit, maar op voorwaarde dat ik ook mee mocht. Later heb ik gevraagd aan mijn moeder - die goed kon handwerken - om op een restje stof het woord 'Cowboyclub' te borduren. De lap stof bond ik aan een stok, dan kon ik als vlaggendrager meespelen. Maar het werkte niet altijd.


Speldjes verzamelen

Al sinds mijn vroege jaren ben ik een verzamelaar. Het begon met sigarenbandjes en lucifermerken; van suikerzakjes heb ik daarna nog meer werk gemaakt, maar ook sinaasappelwikkels zijn voorbijgekomen. Toen speldjes verzamelen in de 60-er jaren een rage werd, heb ik de speldjes die ik al had bij elkaar gezocht (M-dag-U, Lambretta, etc.) en ben verder gaan verzamelen. De oudste speldjes zijn vaak massief en in relièf uitgevoerd, en soms zelfs geëmailleerd, echt mooi, zoals de speldjes die door de automerken zelf werden uitgegeven. Later toen de rage op zijn hoogtepunt was, kwamen de nepspeldjes, uitgegeven door de fabrikanten van de speldjes zelf, series van grote merken of gebeurtenissen, in een uniforme uitvoering, nog wel massief en in reliëf, maar ingekleurd met moffellak. Uiteindelijk werd de markt overstroomd met 'blikken' speldjes van geanodiseerd aluminium, in kleur bedrukt met van alles en nog wat, en een speld aan de achterzijde die er gewoon aangeplakt was.






Voor de automerken moest je de garages langs, en voor de bromfietsmerken kon je in het begin nog bij Motorhuis Piet Verbruggen in de Molenstraat terecht voor echte speldjes van Kreidler, NSU of Sparta, maar als gauw kwam Sparta ook met een blikken speldje. Bij Peugeot gebeurde dat ook, eerst het echte speldje en later een blikken versie.



Verkade, van de koekjes en de beschuit gaf een verzilverde Verkade-ruiter uit, maar daar moest je dan wel de nodige bonnen van de verpakkingen voor inleveren. Speldjes uit Oss had ik het liefst, zoals speldjes van de Osse Muziekschool, Travel Sleeper, Zwanenberg of Bergoss, al was die laatste maar van blik. Toen ik alle winkels al langs was geweest ben ik brieven gaan schrijven naar bekende merken. Meestal kwam er wel een antwoord met een speldje: Dinteloord, Volkswagen, Daf, en zelfs van de Koninklijke Rotterdamsche Lloyd.





Zo kwam ik in 1964 op het idee om maar eens een brief aan Breznjev te schrijven om te vertellen welke hobby's ik had, zoals postzegels, ruimtevaart en speldjes. Op het antwoord heb ik wel een half jaar moeten wachten: een uitgebreide brief in gebroken Nederlands van ene meneer Setoensky, secretaris van het Jeugdcomité van de Opperste Sovjet, met informatie over de Nederlandse radiouitzendingen van Radio Moskou, ansichtkaarten van alle Russische kosmonauten, postzegels, een grote medaille betreffende de Russische revolutie en natuurlijk hele mooie speldjes: een russische vlag, van de eerste maanlanding van de Luna 2 in 1959, van de Wostok 3KA in 1961 met Yuri Gagarin, van de Wostok 3 en 4 samen gelanceerd in 1962, en van een Russisch vliegdekschip met een opstijgend vliegtuig.


4 opmerkingen:

  1. Ik heb nog een aantal fraaie speldjes uit de voormalige USSR - zal ze opzoeken en je toesturen!
    Heb inmiddels een (kleine) verzameling van speldjes met baretten (Republique du Pyrenees, kaasmerken, dat soort zaken). Dat kan wel weer een mooie post op The Beret project worden.
    Salud

    BeantwoordenVerwijderen
  2. http://beretandboina.blogspot.co.nz/2010/01/pins-of-berets.html

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Mijn vader was ook een verzamelaar van speldjes. We hebben bij elkaar bigshopper vol met dozen met spelt j es. Ben u aan het sorteren van A tot Z. We willen het verko p en. EN komen nog can alkes tegen. En buttons en zijs p eld j es en ook dat het legerspeldjes zijn. Heb geen verstand van. Neem contact met me op.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. ik ben op zoek naar informatie over een oude speld, maar dat is letterlijk zoeken naar de bekende speld.......... mag ik u een foto sturen ? mijn mailadres is baze4@kpnmail.nl

    BeantwoordenVerwijderen