Buitenbeentje

Mijn eerste lagereschoolrapport

Mijn rapporten van de lagere school heb ik nog eens bekeken, maar nu met heel andere ogen dan tot voor kort. Hoewel het rapport in de eerste klas vrij redelijk is, staat er wel de aantekening "Peter vindt nog niet goed zijn plaats in het klasse-geheel." Ik had in die tijd geen idee wat er van me verwacht werd, maar ik probeerde het zo te doen als ik dacht dat het moest. Dat mijn gedrag wat minder was, kwam natuurlijk omdat ik vooral mijn eigen weg ging. De zes voor schrijven, wijt ik aan mijn motoriek, daar heb ik nu - al schrijf ik als de beste met ganzenveren - nog steeds last van.

Peter Roskam
Schoolrapport Oranje Nassauschool 1956-'57 

Poepen op het schoolplein

Ik was aan de drukke kant, nu heet dat ADHD, dus mijn spontaniteit en beweeglijkheid speelden mij parten, al besefte ik dat toen nog niet. Als na de middag de bel ging, moesten we ons opstellen in twee rijen, en het signaal afwachten waarop we in stilte naar binnen moesten marcheren - misschien was dit wel een gril van het hoofd van de school, Verbeek, hij was in ieder geval een reservemilitair. Maar ik was erg beweeglijk en dat klassikaal marcheren vond ik zo leuk dat ik extra met mijn armen zwaaide en enthousiast probeerde te communiceren met mijn klasgenootjes. Toen de juf me uit de groep trok en me toebeet bij de deur te blijven staan, begreep ik niet echt waarom, maar durfde ik me nauwelijks nog te bewegen. Toen alle leerlingen ordelijk voorbij gemarcheerd waren stond ik er nog steeds. Ik durfde echt niet van mijn plaats. Ik begreep er niets van en ik ging er maar vanuit dat dit wachten tot de straf behoorde. Toen ik er al vrij lang stond, kreeg ik steeds meer aandrang om een hoopje te doen, maar ik kon niet naar binnen, want de deur had aan de buitenzijde geen klink, en ik durfde al helemaal niet aan te bellen. De aandrang werd zo sterk dat ik het niet meer hield en toen ben ik op mijn hurken tussen de vuilnisbakken gaan zitten die bij de deur stonden. Ik was bang dat iemand het zou zien, waardoor ik nog meer straf zou kunnen krijgen. Dat gebeurde niet. Ik heb toen met moeite een zware vuilnisbak over mijn verse hoop gezet en ben weer gaan staan wachten. Ongeveer halverwege de middag kwam de juf zelf naar de deur. In afwachting wat me nu weer boven het hoofd zou hangen was ik doodsbenauwd.

Ongerust

Maar de juf schreeuwde het uit van blijdschap toen ze me voor de deur zag staan en ze sloeg een arm om me heen om me met voldoening mee te nemen naar de klas. Ik snapte er echt niets van. Toen vertelde ze, dat ze me gemist had in de klas en dat ze ongerust mijn moeder had gebeld om te vragen of ik wel naar school was gegaan. Geschrokken bevestigde mijn moeder dat ik inderdaad op tijd naar school vertrokken was. En pas toen ging bij de juf een lichtje branden en wist ze weer dat ze me voor de schooldeur apart had gezet om rustig te worden. Ongeveer 15 jaar later heb ik met mijn verloofde, Elisabeth, nog wel eens gebabysit bij mijn vroegere juf Nini Kruise. Al die keren kwam dit verhaal natuurlijk weer ter sprake. Maar de aantekening op mijn rapport bleef nog lang een raadsel.

Brand Aris Roskam schaakkampioen

Nini Kruise was getrouwd met Simon Zwart, waarvan ik niet meer weet of ik die tevens kende via Fotoclub Hartog, waarvan ik lid ben geweest, maar in ieder geval wist ik van mijn vader Brand Aris Roskam (1898-1968)  dat Simon Zwart een sterke schaker was, die nog wel eens kampioen is geweest. Beiden waren in die tijd lid van Hartogs SchaakVereniging. In de 60er jaren schaakte mijn vader nog slechts voor de ontspanning, maar ik heb nog steeds zijn boek Het Schaakspel van Tartakower. Er is nog een medaille van hem uit 1960. Pas veel later hoorde ik dat mijn vader in 1948 al eens kampioen was geweest.

1960 Brand Aris Roskam
Kampioen groep D Hartogs SchaakVereniging

Ca. 1960 Partij Roskam-Gerhardt

Ontmoedigingsbeleid

Hij heeft mij al vroeg schaken geleerd. Maar ik kon het niet opbrengen om lang te gaan zitten denken, waardoor ik de partijen meestal verloor. En aangezien ik van natuur resultaatbelust ben spande ik me - ook toen al - liever in voor die dingen waarbij ik snel kon uitblinken. Schaken hoorde daar dus niet bij, net zomin als mijn school; de aansporingen van mijn moeder om mijn best te doen en de dreigementen van mijn vader voor het geval ik dat niet zou doen, pakten voor mij uit als ontmoedigingsbeleid.